سرطان پستان Breast cancer

به نوعی سرطان گفته می‌شود که از بافت پستان آغاز می‌شود. نشانه‌های این سرطان شامل توده در پستان، تغییر در شکل ظاهری، فرورفتگی‌های کوچک پوستی، خروج مایع از نوک پستان، نوک فرورفتهٔ پستان یا پوست قرمز و خشک (پوسته‌پوسته) پستان باشد.در بیماران دچار متاستاز، دردهای استخوانی، تورم و بزرگی غدد لنفاوی، تنگی نفس یا زردی (یرقان) هم ممکن است دیده شود.

 علائم :

توده‌ای در پستان، تغییر شکل پستان، فرورفتگی پوست، تراوش مایع از نوک پستان، تورفتگی نوظهور نوک پستان، پوست قرمز و خشک (پوسته‌پوسته) پستان.

عامل خطرات :

جنس مؤنث، چاقی، عدم فعالیت بدنی، الکل، درمان جایگزینی هورمون حین یائسگی،  سن پائین وقوع نخستین عادت ماهیانه، دیر بچه به‌دنیا آوردن یا به‌دنیا نیاوردن بچه، سابقهٔ قبلی سرطان پستان، سابقهٔ خانوادگی سرطان پستان.

تشخیص پزشکی :

بافت‌برداری،ماموگرافی

درمان :

جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی.

جلوگیری :

سبک زندگی

زنان می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را با حفظ وزن، نوشیدن الکل کمتر، فعال شدن جسمی و شیر دادن فرزندان خود کاهش دهند.

بارداری و شیردهی

شیوع سرطان پستان در زنانی که بچه دار می‌شوند کمتر است، و این کاهش باتعداد بچه‌ها رابطه مستقیم دارد. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده‌است، به نظر می‌رسد بارداری و شیردهی از طریق مکانیسم‌های مختلفی مانع از بروز سرطان پستان می‌شوند. نقش پیشگیرانه شیردهی سال‌هاست مورد توجه محققین است. هر چه سن شروع شیر دهی، تعداد دفعات و مدت زمان آن بیشتر باشد، احتمال ابتلا کمتر است. در دوران شیردهی بافت پستان دچار تغییراتی می‌شود و سلول‌های تخصص یافته‌ای در آن شکل می‌گیرد، که این سلول‌ها در از بین بردن سلول‌های سرطانی نقش بسزایی دارند.

تغذیه

چربی‌های اشباع شده نقش بسزایی در افزایش خطر بروز سرطان پستان بازی می‌کنند اما این عامل ممکن است در ادغام با برخی عوامل دیگر موجب افزایش خطر سرطان شود.

لبنیات: لبنیات از نظر کلسیم غنی هستند ممکن است این کاهش خطر با کلسیم رابطه داشته باشد.

فیبر: سبزیجات و غلات کامل (مانند آرد سبوس دار و همه انواع نان و به ویژه گندم کامل) از نظر فیبر غنی هستند. مصرف روزانه ۲۵ گرم فیبر در زنان یاسه، به میزان زیادی از بروز سرطان پستان پیشگیری می‌کند. خوردن نان سبوس دار موجب کاهش استروژن خون در زنان غیر یاسه می‌شود، که این مسئله ممکن است موجب کاهش خطر سرطان پستان در این گروه از زنان شود.

میوه: مصرف میوه زیاد خطر سرطان پستان را می‌کاهد؛ که ممکن است به دلیل فیبر و آنتی‌اکسیدان بالای میوه‌ها باشد. آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که از ایجاد واکنش‌های اکسیداسیونی جلوگیری می‌کنند. واکنش‌های اکسیداسیونی با آزاد کردن اکسیژن فعال موجب تخریب ژن‌ها و افزایش احتمال سرطان می‌شوند. برخی از آنتی‌اکسیدان‌ها عبارتند از ویتامین A، C، E و سلنیوم.

سویا: سویا دارای نوعی از فیتواستروژنها به نام ایزوفلاونوئیدها می‌باشد. سایر انواع فیتواستروژن‌ها در فیبرها و غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های بزرک وجود دارند. شیر هم می‌تواند حاوی فیتوراستروژن‌ها باشد، مشروط به اینکه گاو از چنین غذاهایی تغذیه شود. مصرف سویا در جنوب شرقی آسیا متداول‌تر است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد بافت پستان زنان این منطقه از سفتی کمتری بر خوردار است، بافت پستان هر چه نرم‌تر باشد خطر سرطان پستان کمتر است.

کاروتنوئید: کارتنوئیدها ترکیبات رنگی هستند که در برخی از گیاهان وجود دارند. منابع گیاهی غنی از کارتنوئید عبارتند از هویج، سیب زمینی شیرین، اسفناج، کلم قرمز، سبزیجات سبز، گوجه فرنگی، انبه هندی و فلفل‌های رنگی. مطالعات نشان می‌دهد که این مواد غذایی در کاهش خطر سرطان پستان نقش بسزایی دارند.

غربالگری :

خودآزمایی پستان (به اختصار BSE) یکی از انواع روش‌های شناسایی سرطان پستان اولیه می‌باشد. این روش فقط با خود زن سروکار دارد که باید هر قسمت از پستان را که برآمده، شکستگی یا تورم دارد بررسی کند.

BSE سابق به عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های پیدا کردن سرطان در مراحل اولیه قابل علاج شناخته می‌شد، اما نتایج یکی از پژوهش‌های RCT بیانگر این مطلب بود که این روش در پیشگیری از مرگ‌ها بر اثر سرطان پستان تأثیرگذار نیست و در واقع باعث ضرر از طریق بی‌نیاز بودن به

بیوپسی و جراحی می‌شود.

ماموگرافی :

پستان نگاری یا ماموگرافی گونه‌ای روش پرتونگاری است که در علوم تصویربرداری پزشکی، به خصوص تشخیص سرطان پستان در زنان کاربرد فراوان دارد. ماموگرافی در تشخیص سرطان پستان نقش محوری دارد. ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و ابزاری برای کشف زودرس سرطان‌های غیرقابل لمس پستان است. ماموگرافی می‌تواند سرطان پستان را ده سال قبل از آن که قابل لمس شود، شناسایی کند. همه زنان پنجاه ساله و بیشتر باید هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. زنانی که افراد درجه یک آن‌ها (یعنی مادر یا خواهرشان) مبتلا به سرطان باشند باید از ۳۵ سالگی ماموگرافی سالانه انجام دهند. ماموگرافی نمی‌تواند و نباید جایگزین معاینه توسط پزشک متخصص جراحی عمومی شود.

ام‌ آرآی پستان :         

ام‌آرآی پستان، بهترین و ایمن‌ترین روش غربالگری سرطان پستان محسوب می‌شود. این روش، نسبت به ماموگرافی به دلیل عدم استفاده از اشعه یونیزان، ارجحیت بنیادی دارد. تشخیص به موقع در سرطان پستان، نقش حیاتی دارد، و شانس ابتلاء در زن‌هایی که سابقه فامیلی سرطان پستان دارند بالاست؛ بنابراین، همه زن‌هایی که شانس ابتلای بالایی دارند، باید تحت غربالگری پستان با MRI قرار بگیرند.

سونوگرافی :

در این روش بوسیله انجام دادن سونوگرافی می‌توان به وجود بافت یا توده مخرب سرطانی پی برد.

درمان :

در صورت احساس یک توده، اول از همه آرامش خود را حفظ کنید و مضطرب نشوید. ۸۰٪ توده‌های داخل پستان، سرطانی نیستند. این توده اغلب کیست‌های بی‌ضرر یا تغییرات بافتی در طول چرخه قاعدگی هستند. اما در صورت مشاهده هر چیز غیرعادی در پستان خود، به پزشک مراجعه کنید.سرطان پستان هرچه زودتر تشخیص داده شود، درمان راحت تری خواهد داشت. معمولاً برای درمان ابتدا عمل جراحی انجام خواهد گرفت که بسته به اندازه تومور قسمتی یا کل این بافت برداشته خواهد شد. بعد از آن در صورت نیاز، شیمی درمانی انجام خواهد شد و در صورت لزوم رادیوتراپی یا برق گذاشتن یا پرتو درمانی انجام می‌شود که بسته به نوع و اندازه تومور و تشخیص پزشک متفاوت خواهد بود.

روش‌های درمان سرطان پستان بسیار گوناگون بوده و هر روز در حال تغییر و پیشرفت است و ممکن است به این لیست روش‌های جدیدی در آینده اضافه شود. درمان‌های سرطان به دو گروه بزرگ درمان‌های جراحی و غیر جراحی تقسیم می‌شوند.

نمونه برداری از سرطان پستان    

نمونه برداری، روشی برای برای جدا نمودن نمونه کوچکی از بافت پستان برای تست‌های آزمایشگاهی می‌باشد.

با استفاده از این آزمایش، پزشک تشخیص می‌دهد که، توده یا بیماری موجود در سینه، سرطانی می‌باشد یا خیر.

نمونه برداری از پستان، نمونه ای از بافت پستان را ارایه می‌دهد که پزشک با استفاده از آن و یافته‌های آزمایش‌های سونوگرافی و ماموگرافی، ناهنجاری‌های پستان را تشخیص می‌دهد.

گزارش آزمایشگاه از بیوپسی پستان می‌تواند در تعیین نیاز به جراحی اضافی یا درمان دیگری کمک کند

چرا نمونه برداری پستان انجام می‌شود؟   

پزشک ممکن است نمونه برداری را به دلایل زیر توصیه کند:

شما یا پزشکتان احساس توده یا ضخیم شدن در پستان دارید و پزشک شما به سرطان پستان شک دارد.

ماموگرافی شما یک منطقه مشکوک در پستان شما را نشان می‌دهد

اسکن سونوگرافی یک یافته مشکوک را نشان می‌دهد

MRI پستان شما یافته مشکوک را نشان می‌دهد

شما دچار تغییرات غیرمعمول نوک سینه یا اطراف آن هستید، از جمله پوسته پوسته شدن، کمرنگ شدن پوست یا ترشحات خونین و…

ماستکتومی یا پستان‌برداری اصطلاح پزشکی شامل عمل جراحی جهت برداشتن یک یا هر دو پستان به‌طور کامل بوده و معمولاً جهت درمان سرطان پستان انجام می‌گیرد.

میزان برداشت بافت پستانی در عمل ماستکتومی، بستگی به گسترش تومور و درگیری بافت‌های اطراف دارد. گاهی افزوده بر برداشت توده سرطانی و بافت پستانی، گره‌های لنفاوی زیر بغل و عضلات سینه‌ای نیز برداشته می‌شود.

لامپکتومی: یک عمل جراحی رایج می‌باشد که در آن سرطان یا دیگر بافت غیرطبیعی از پستان حذف می‌شود. به لامپکتومی عمل جراحی حفظ پستان نیز گفته می‌شود زیرا بر خلاف ماستکتومی تنها بخشی از پستان برداشته می‌شود.

بافت مورد برش در این عمل جراحی معمولاً محدود است و تهاجم به بافت اطراف در طول جراحی وجود ندارد و روشی نسبتاً غیر تهاجمی می‌باشد.

شیمی درمانی :

در این روش از داروهایی که سلول‌های سرطانی را با تأثیر بر یکی از مراحل چرخه رشد و تکثیر آنها از بین می‌برد. این داروها بر سلول‌های با سرعت رشد زیاد مانند سلول‌های سرطانی تأثیر می‌گذارد. شیمی درمانی پس از جراحی برای جلوگیری از پیشروی سلول‌های سرطانی و انتشار آنها به دیگر بخش‌های بدن استفاده می‌شود. گاهی از شیمی درمانی پیش از جراحی برای بیماران با تومورهای پستانی بزرگتر استفاده می‌شود تا اندازه آن کاهش یابد. این داروها می‌توانند باعث عوارض جانبی شوند، چراکه بر سلول‌های خود بدن با سرعت تکثیر زیاد اثر می‌گذارند. این عوارض جانبی به داروی درحال مصرف بستگی دارند و شامل مثال‌هایی چون ریزش مو، تهوع و استفراغ و خستگی می‌شود.

پرتودرمانی :

یکی از مهم‌ترین شاخه‌های فیزیک پزشکی است. پرتودرمانی به درمان بیماری با استفاده از پرتوهای نافذ مانند پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما که یا از دستگاه تابیده می‌شوند یا از داروهای حاوی مواد نشاندار شده ساطع می‌شوند گویند. پرتو درمانی استفاده از پرتوهای یون‌ساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافت‌های سرطانی است. در این روش در اثر آسیب DNA، سلول‌های ناحیه درمان (بافت هدف) تخریب و ادامه رشد و تقسیم غیرممکن می‌شود. اگرچه پرتو علاوه بر سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رساند ولی اکثر سلول‌های سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. هدف از پرتو درمانی از بین بردن حداکثر سلول‌های سرطانی با حداقل آسیب به بافت‌های سالم است. کاربرد اصلی پرتو درمانی در معالجه یا تقلیل امراض سرطانی می‌باشد.

پرتودرمانی پس از عمل جراحی به ناحیه تخت تومور و گره‌های لنفاوی داده می‌شود تا سلول‌های توموری میکروسکوپی را که ممکن است از جراحی فرار کنند را از بین ببرد. ممکن است اثر مثبتی بر میکرومحیط‌زیست تومور داشته باشد. پرتودرمانی می‌تواند به صورت پرتودرمانی خارجی یا به عنوان براکی‌تراپی (رادیوتراپی داخلی) صورت گیرد. به‌طور معمول رادیوتراپی پس از عمل برای سرطان پستان انجام می‌گیرد. رادیوتراپی می‌تواند خطر ابتلا به بازگشت دوباره را تا ۵۰–۶۶٪ کاهش دهد.

در تقویم :

در تقویم جهانی اکتبر، ماه جهانی آگاهی بخشی در مورد سرطان پستان نام گرفته‌است.

سرطان پستان در بارداری:

سرطان پستان هنگامی که در زمان حاملگی یا در اولین سال بعد از زایمان اتقاق بیافتد، به عنوان «سرطان پستان طی حاملگی» شناخته می‌شود. سرطان پستان و سرطان گردن رحم، شایعترین سرطانهایی هستند که طی حاملگی دیده می‌شوند که در مجموع حدود ۵۰ درصد تمام سرطان‌های حین حاملگی را شامل می‌شوند. احتمال بروز سرطان پستان در دوران حاملگی بسیار کم است؛ ولی از این نظر اهمیت دارد که معاینه پستان برای تشخیص زودرس در بارداری و شیردهی مشکل می‌شود. اهمیت سرطان پستان در دوران حاملگی این است که به علت تغییرات هورمونی بدن و به دنبال آن تغییرات پستان در زمان بارداری (مثل بزرگ شدن پستان)، هر گونه علائم یا تغییرات مربوط به سرطان، ممکن است جلب توجه نکند و دیرتر کشف شود و به این ترتیب، تشخیص بیماری به تعویق بیافتد. مسلماً اگر پزشک و بیمار از تظاهرات مختلف سرطان و نیز تغییرات دوران بارداری و شیردهی اطلاع کافی داشته باشند، میزان تأخیر در تشخیص به حداقل خواهد رسید.

علائم : 

در دوران بارداری نیز مانند زمان غیر بارداری، شایعترین علامت بیماری وجود یک توده بدون درد در پستان است. بیش از ۹۰ درصد موارد این توده‌ها توسط خود فرد کشف می‌شوند. سایر علائم عبارتند از فرورفتگی نوک پستان، چسبندگی تومور به پوست با یا بدون ضخیم شدن پوست پستان، فرورفتگی پوست یا چسبندگی پوست به قسمت‌های زیرین و بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل. اساساً هر گونه تغییر واضحی که اخیراً در ناحیه پستان و قفسه سینه ایجادشده و قبلاً وجود نداشته‌است، باید مورد توجه قرار بگیرد. منبع:کتاب زنان CMMD،دکتر سید اضغر ساداتیان

کمک آنلاین به رومیکا

ریال