اگر یک خال پوستی تغییر رنگ، شکل یا اندازه بدهد ممکن است پزشکتان احتمال ایجاد ملانوم یا سرطان سلولهای رنگدانهای پوست را بدهد و برای بررسی از خال یا بافتهای اطراف آن نمونهبرداری کند.
اگر در بررسی میکروسکوپی این بافتها تشخیص ملانوم تایید شود، بسته به اینکه این نوع سرطان تا چه عمقی نفوذ کرده باشد، ممکن است لازم باشد با جراحی بافتهای بیشتری برداشته شود. در برخی از موارد، شاید لازم باشد که گرههای لنفاوی آن ناحیه هم برداشته شوند. عملی به نام «نمونهبرداری از گره لنفاوی نگهبان» میتواند نشان دهد آیا نزدیکترین گره لنفاوی نزدیک به تومور حاوی سلولهای سرطانی هست یا نه. اگر نتیجه مثبت باشد، جراحی فوری برای برداشتن گرههای لنفاوی بیشتر میتواند باعث افزایش طول عمر بیمار شود.
علاوه بر جراحی، درمانها برای ملانوم شامل ایمنی درمانی ، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. درمانهای جدید به اصطلاح «هدفمند» شامل داروهایی میشوند که تغییرات ژنتیکی خاصی را هدف قرار دهند که در برخی از اشکال ملانوم یافت میشود. برای مثال، نیمی از از سلولهای سرطانی ملانوم ممکن است دارای جهشها یا تغییرات ژنتیکی باشند که BRAF نامیده میشوند و باعث رشد سریع و تقسیم سریعتر سلولهای سرطانی میشوند. داروهایی جدیدی مانند «ومورافنیب» (Zelboraf) و دابرافنیب (Tafinlar) در حال حاضر در دسترس قرار دارند که با هدف قرار دادن ژن BRAF به درمان ملانوم کمک میکنند.
حدود ۸۴ درصد از افرادی که دچار ملانوم پوستی تشخیص داده میشوند در مرحله اول یا «لوکالیزه» تومور هستند، یعنی سلولهای سرطانی به فراتر از محل اولیهشان گسترش پیدا نکردهاند. در چنین افرادی میزان بقای ۵ سالانه بیماران عالی و حدود ۹۸ درصد است. اما اگر سلولهای سرطانی به محلهای مجاور سرایت کند، این میزن بقا کاهش پیدا میکند و به ۶۲ تا ۷۶ درصد میرسد. همچنین مانند همه اشکال دیگر سرطان، اگر تومور به اندامهای دوردست انتشار یافته باشد، میزان کلی بقای بیماران به شدت افت میکند و به حدود ۱۶ درصد میرسد.