سرطان تخمدان زمانی رخ میدهد که سلولهای سرطانی در نزدیکی (مانند لولههای فالوپ) یا روی تخمدانها وجود داشته باشند. اندازه کوچک تخمدانها به این معناست که ممکن است علائم سرطان تخمدان تا زمان رشد یا گسترش آن وجود نداشته باشد.
سرطان تخمدان چیست؟
سرطان زمانی رخ میدهد که سلولهای بدن به طور غیرقابلکنترل رشد میکنند. پزشکان معتقد بودند سرطان تخمدان تنها زمانی رخ میدهد که این اتفاق در تخمدانها رخ دهد. آن ها اکنون فکر میکنند سرطان تخمدان از انتهای لولههای فالوپ شروع میشود.
طبق اعلام ائتلاف ملی سرطان تخمدان (NOCC) ، از هر ۷۸ زن ۱ نفر در طول زندگی خود به سرطان تخمدان مبتلا میشود. انواع مختلفی از سرطان تخمدان وجود دارد که هر نوع به یکی از سه نوع سلول در تخمدان برمیگردد:
اپیتلیوم سطحی: اینها سلولهایی در پوشش خارجی تخمدانها هستند.
• سلولهای زایا: اینها سلولهایی هستند که تخمک را تشکیل میدهند.
• سلولهای استرومایی: اینها سلولهای آزادکننده هورمون هستند که ساختارهای مختلف تخمدان را به هم متصل میکنند.
تومورهای اپیتلیال تخمدان
تومورهای اپیتلیال تخمدان تودههایی هستند که در پوشش خارجی تخمدانها ایجاد میشوند. داشتن تومور تخمدان اپیتلیال لزوماً به این معنی نیست که فرد مبتلا به سرطان است. این نوع تومور میتواند خوشخیم، مرزی یا بدخیم باشد.
تومورهای خوشخیم اپیتلیال تخمدان گسترش نمییابند و باعث سرطان نمیشوند. انواع مختلف تومورهای خوشخیم تخمدان اپیتلیال شامل تومورهای برنر، سیستادنوما و سایر موارد است.
بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۹ ، یک تومور تخمدان اپیتلیال مرزی توموری است که از طریق سلولهای اپیتلیال پخش میشود بدون اینکه بر بافتهای دیگر اطراف تخمدان تأثیر بگذارد.
تومورهای مرزی بهطورکلی بهآرامی رشد میکنند و پیامدهای بهتری نسبت به سایر سرطانهای تخمدان دارند.
کارسینوما به تومورهای بدخیم اپیتلیال تخمدان اشاره دارد. بیشتر موارد سرطان بدخیم تخمدان، کارسینوم اپیتلیال تخمدان است که میتواند یکی از موارد زیر باشد:
• سرطانهای سروز
• سرطانهای سلول روشن
• کارسینومهای مخاطی
• سرطانهای آندومتریوئید
• تومورهای سلول زایای تخمدان
تومورهای سلولهای زایای تخمدان سرطانهایی هستند که در سلولهای تخمک شروع میشوند. این نوع سرطان نادر است و کمتر از ۲ درصد از سرطانهای تخمدان را شامل میشود و بهطورکلی چشمانداز خوبی دارد، زیرا اکثر افراد پس از تشخیص به مدت ۵ سال یا بیشتر زنده میمانند.
انواع مختلف تومور سلول زایای تخمدان عبارتند از:
تراتوما: این تومورها شبیه به جنین درحالرشد هستند. پزشکان گاهی آن ها را کیست درموئید مینامند.
دیسگرمینوما: اینها انواع آهسته سرطان تخمدان هستند که زنان را در سنین نوجوانی و ۲۰ سالگی تحت تأثیر قرار میدهند.
تومور سینوسی اندودرمال و کوریوکارسینوما: این تومورها تمایل دارند زنان جوان را تحت تأثیر قرار دهند و ممکن است در دوران بارداری در جفت شروع شوند.
تومورهای استرومایی تخمدان
تومورهای استرومایی تخمدان تقریباً ۱ درصد از کل تشخیصهای سرطان تخمدان را تشکیل میدهند. بیش از نیمی از این موارد در زنان بالای ۵۰ سال است.
این تومورها ممکن است باعث خونریزی واژن و رشد غیرمعمول موهای صورت و بدن شوند. در برخی موارد، آنها میتوانند شروع به خونریزی کنند و باعث درد ناگهانی و شدید شکم شوند.
چقدر سریع توسعه مییابد؟
سرطانهای تخمدان با سرعتهای متفاوتی رشد و توسعه مییابند. برخی از انواع آن ها ممکن است خیلی سریع رشد کنند. به گفته مرکز سرطان دانشگاه کانزاس، سرطان تخمدان میتواند بهسرعت پیشرفت کند و میتواند طی مراحل اولیه از مراحل اولیه به مراحل پیشرفته برسد.
کارسینوم بدخیم اپیتلیال که شایعترین نوع سرطان تخمدان است، میتواند در عرض چند هفته تا چند ماه گسترش یابد.
علائم اولیه و علائم دیگر
علائم سرطان تخمدان میتواند مبهم باشد و تشخیص آن قبل از گسترش سرطان دشوار است. سرطانهای اولیه ممکن است بههیچعنوان علامتی نداشته باشند. در صورت بروز، برخی از علائم سرطان تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• نفخ مکرر
• احساس پری شکم
• درد و گرفتگی لگن یا شکم
• فشار لگن
• کمبود اشتها
• افزایش نیاز به ادرار کردن
• سوءهاضمه
• حالت تهوع
• کمردرد
• یبوست
• خستگی
• درد هنگام رابطه جنسی
• تغییرات در چرخه قاعدگی، مانند خونریزی پس از یائسگی
مراحل و علائم مرتبط با آن چیست؟
سرطان تخمدان چهار مرحله دارد. بسته به محل تومور و اندازه آن، پزشکان هر مرحله را نامگذاری میکنند.
مرحله ۱: سرطان در خارج از تخمدانها گسترش نیافته است.
مرحله ۱A : سرطان محدود به یک تخمدان است. هیچ توموری در سطوح خارجی وجود ندارد.
مرحله ۱B : سرطان محدود به هر دو تخمدان است. هیچ توموری در سطوح خارجی وجود ندارد.
مرحله ۱ ج: سرطان محدود به یک یا هر دو تخمدان است، اما توموری در سطح یک یا هر دو تخمدان وجود دارد.
مرحله ۲ : سرطان به رحم یا سایر اندامهای مجاور سرایت کرده است.
مرحله ۲ الف: سرطان گسترشیافته، متاستاز داده و یا هر دو به رحم، لولههای فالوپ یا هر دو رسیده است.
مرحله ۲B : سرطان به سایر بافتهای لگن گسترشیافته است.
مرحله ۲C : سرطان در هر دو مرحله ۲A یا ۲B قرار دارد، اما توموری در سطح یک یا هر دو تخمدان وجود دارد.
مرحله ۳ : سرطان به غدد لنفاوی یا دیواره داخلی شکم گسترشیافته است.
مرحله ۳A : سرطان محدود به لگن است.
مرحله ۳B : توموری در شکم وجود دارد که قطر آن کمتر از ۲ سانتیمتر است.
مرحله ۳ ج: توموری در شکم وجود دارد که قطر آن بیش از ۲ سانتیمتر است.
مرحله ۴: سرطان به اندامهای دورتر مانند کبد یا ریهها سرایت کرده است.
آیا میتوان آن را سالها بدون تشخیص داشت؟
ممکن است فرد سالها از وجود سرطان تخمدان بیخبر باشد. پزشکان تنها ۲۰ درصد از سرطانهای تخمدان را در مراحل اولیه تشخیص میدهند. از آن جایی که تخمدانها بسیار کوچک هستند، ممکن است تا زمان رشد یا گسترش سرطان هیچ علامتی از آن مشاهده نشود.
چگونه زود تشخیص دهیم؟
تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان میتواند یک چالش باشد زیرا هیچ آزمایش غربالگری قابل اعتمادی برای آن وجود ندارد.
انجمن سرطان آمریکا (ACS) توصیه میکند که افراد معاینات منظم زنان را انجام دهند و در صورت مشاهده علائم احتمالی بیش از چند هفته، با پزشک تماس بگیرند.
تشخیص
پزشک معمولاً با بحث در مورد سابقه پزشکی فرد و بررسی بزرگشدن تخمدان شروع میکند. آن ها ممکن است آزمایشهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن یا سونوگرافی لگن را برای بررسی سرطان تخمدان توصیه کنند.
پزشک همچنین آزمایش خون شامل شمارش خون، آزمایش عملکرد کبد و کلیه و آزمایش CA-۱۲۵ را تجویز میکند. داشتن سطح بالای CA-۱۲۵ میتواند نشاندهنده وجود سرطان تخمدان باشد.
بااینحال، توجه به این نکته ضروری است که CA-۱۲۵ تنها یک نشانگر تومور است که پزشکان در تشخیص سرطان تخمدان از آن استفاده میکنند. سطوح CA-۱۲۵ را میتوان به دلایل زیادی از جمله علل غیر سرطانی افزایش داد.
پزشک همچنین ممکن است سرطان را برای بیوپسی کاملاً برش دهد. بر اساس ACS ، برداشتن تومور یکشکل معمولاً بیوپسی سرطان تخمدان است.
عملکرد
بر اساس NOCC ، جراحی برای تشخیص و برداشتن سرطان، رایجترین درمان سرطان تخمدان است.
بسته به نوع و مرحله سرطان تخمدان فرد، پزشک همچنین ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• شیمیدرمانی
• پرتودرمانی
• تغییر سبک زندگی
• شرکت در آزمایشهای بالینی
برنامه درمانی فرد بهسلامت کلی وی و نوع و مرحله سرطان تخمدان بستگی دارد.
چشمانداز
بسته به عوامل مختلف، از جمله سن فرد، سلامت کلی وی و نوع و مرحله سرطان تخمدان، چشمانداز متفاوت است. باتوجهبه ACS ، میانگین میزان بقای ۵ ساله انواع مختلف سرطان تخمدان متفاوت است.
خلاصه
سرطان تخمدان یک سرطان نسبتاً شایع است که از تخمدانها شروع میشود. اندازه کوچک تخمدانها به این معناست که تا زمانی که سرطان رشد یا گسترش پیدا نکند، هیچ علامتی وجود ندارد.
اگر فردی علائم سرطان تخمدان داشته که بیش از چند هفته طول میکشد، باید فوراً با پزشک تماس بگیرد. سرطان تخمدان میتواند بهسرعت گسترش یابد و تشخیص و درمان زودهنگام نتایج بهتری را به دنبال دارد.
