سرطان،کلیه آدم ها را تهدید می کند:
کلیه ها اندام های لوبیایی شکلی هستند که حدود ۱۲ سانتیمتر طول و شش سانتیمتر عرض دارند و به تعداد دو عدد در خلف حفره شکم زیر لبه پایینی دنده های عقب قرار گرفته اند. این لوبیاهای کوچک وظایف مهمی را برعهده دارند که مهمترین آنها دفع آب و برخی مواد زاید از بدن از طریق تولید ادرار است. کلیه ها اندام های بسیار پرکاری هستند اما اگر یکی از این اندام ها را به طور کامل حذف کنیم، کلیه مقابل می تواند تمام وظایف آن را برعهده بگیرد و مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد شد. این اندام های کوچک نیز مانند هر عضو دیگری در بدن ممکن است که به سرطان مبتلا شوند و انواع تومورهای خوش خیم و بدخیم کلیه را پیدا کنند.
سرطان کلیه در حدود ۹/۱ درصد سرطان ها را در ایران تشکیل می دهد که در مردان حدود سه برابر شایعتر از زنان بوده و بیشتر از همه در سنین ۶۰ تا ۷۰ سال دیده می شود. سرطان کلیه انواع متعددی دارد که شایع ترین نوع آن نوع غده ای یا آدنوکارسینوم کلیه است که حدود ۸۵ درصد سرطان های بدخیم کلیه را به خود اختصاص داده و ۱۵درصد باقیمانده را انواع دیگر تشکیل می دهند.
چه کسانی در خطرند؟
علت این سرطان ناشناخته مانده است ولی برخی از عوامل محیطی را در ایجاد آن دخیل می دانند. یکی از مهمترین این عوامل که ارتباط کاملا اثبات شده ای با سرطان کلیه دارد، استعمال، دخانیات است که خطر این سرطان را حدودا دو برابر می کند.
جالب است بدانید که این افزایش خطر هیچ ربطی به تعداد نخ های سیگار یا قلیان که فرد در طول شبانه روز می کشد، ندارد و صرف کشیدن سیگار یا قلیان با هر تعدادی این خطر را دو چندان خواهد کرد. از جمله عوامل خطر دیگر، چاقی، تماس با پنبه نسوز یا آزبست (که در ساخت ایرانیت های سیمانی به کار می رود)، حلال های آلی (در صنعت رنگسازی، نقاشی، رنگرزی که فرد با این حلال ها تماس دارد) و فلزاتی مانند کادمیوم است. گفته می شود، کسانی که به دلیل نارسایی کلیه دیالیزهای خونی طولانی مدت می شوند و کلیه های آنها کیست های ریز و متعدد دارد، در حدود ۳۰ برابر بیشتر از جمعیت عادی در معرض خطر سرطان کلیه قرار دارند که البته این خطر در کلیه های نارسایی که دیالیز نمی شوند و حتی پس از پیوند موفقیت آمیز کلیه نیز دیده شده است.
سرطان کلیه، توموری است که از بافت های لوله ای درون خود این عضو منشا می گیرد و بزرگ می شود. این تومور هم به اندام هایی که در کنارش وجود دارند تهاجم می کند و هم می تواند از طریق سیاهرگ کلیه ای به نواحی و اعضای دورتر مانند ریه ها، کبد ، استخوان، مغز و کلیه مقابل دست اندازی کرده و آنها را نیز درگیر سازد. به طور مسلم هرچه تومور سریع تر و در مراحل زودتری تشخیص داده شود، کوچکتر و محدودتر خواهد بود و درمان آن نیز راحت تر است.
:علایم و نشانه ها
شایع ترین علامت بالینی که ۶۰ درصد بیماران با آن مراجعه می کنند، وجود خون در ادرار است که یا خود بیمار آن را به طور واضح و آشکار در ادرار می بیند و یا اینکه این خون تنها با میکروسکوپ و به وسیله آزمایشگاه قابل شناسایی است. از نشانه های دیگری که می تواند همراه با سرطان کلیه باشد، درد شکم و وجود توده شکمی است که گاهی در لمس آنقدر بزرگ است که کل حفره شکم را پر می کند. اگر بیماری خیلی دیر کشف شود و فرد نسبت به علایم خود بی توجهی کند، ممکن است زمانی به پزشک مراجعه کند که دیگر خیلی دیر شده و تومور سرطانی به اعضای دیگر بدن وی تهاجم کرده باشد و فرد با این علایم نظیر سرفه و تنگی نفس (تهاجم به ریه)، سردرد (صرع و تهاجم به مغز) یا دردهای استخوانی (تهاجم به استخوان ها) به مطب بیاید این است که در واقع وجود این علایم نشانه بیماری پیشرفته و غیرقابل علاج خواهد بود.
یکی از خصوصیات مهم این تومور سرطانی این است که مواد خاصی را از خود تولید و ترشح می کند و موجب می شود که در مریض علایمی ایجاد شود که در ظاهر هیچ ربطی به سرطان وی ندارد. به این علایم در علم پزشکی نشانگان های پارانئوپلاستیک می گویند. برخی از این علایم عبارتند از: افزایش غلظت خون، افزایش سطح کلسیم خون، افزایش فشارخون و ایجاد اختلال در کار کبد . البته توجه داشته باشید که وجود علایمی که ذکر آن رفت، به هیچ وجه نشانه پیش آگهی بد بیمار نیست! و در بسیاری از موارد که بیمار سرطان کلیه نیز ندارد، پیدا می شود.
وقتی بیمار مسنی که عوامل خطرساز گفته شده را دارد مانند سیگارکشیدن، چاقی، تماس با موادی چون پنبه نسوز و… با علایمی مانند خون در ادرار و درد پهلوها یا توده شکمی مراجعه می کند و ما به سرطان کلیه مشکوک می شویم، اولین اقداماتی که در جهت ارزیابی علایم وی انجام می دهیم، سونوگرافی و عکس رنگی از کلیه هاست. اگر طی این بررسی ها توده مشکوکی در کلیه ها پیدا کردیم برای اثبات تشخیص خود از سی تی اسکن شکم استفاده می کنیم زیرا این روش، بهترین روش تشخیصی برای سرطان کلیه است و با کمک آن می توان فهمید که آیا سرطان ایجاد شده مربوط به کلیه هاست یا نه و اگر هست به کدام اعضا تهاجم کرده و اندازه تومور به طور دقیق چقدر است؟
چه باید کرد؟
شیوه درمان تومور کلیه به این بستگی دارد که سرطان در چه مرحله ای کشف شده باشد. هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود و کوچک تر و محدودتر باشد درمان آن راحت تر است و احتمال بهبودی و بقای بیمار بیشتر خواهد بود. سرطان کلیه، جزو سرطان هایی است که نسبت به شیمی درمانی و پرتو درمانی مقاوم است و پاسخ خوبی به درمان با آنها نمی دهد بنابراین اصلی ترین درمان آن، جراحی کلیه است. به عمل جراحی برداشتن کلیه در اصطلاح طب رادیکال نفرکتومی می گویند یعنی جراح اورولوژیست طی عمل علاوه بر برداشتن کامل کلیه سرطانی شده، بافت های اطراف کلیه، غده های لنفاوی اطراف کلیه، غده فوق کلیوی و میزنای همان طرف را نیز با جراحی به طور کامل از بدن بیمار خارج می کند. همانطور که گفتیم، سرطان کلیه به پرتودرمانی مقاوم است ولی گاهی تهاجم های مغزی و استخوانی این تومور را می توان با کمک پرتودرمانی تحت کنترل درآورد. سرطان کلیه هم مانند تمام سرطان های بدن اگر زود تشخیص داده شود قابل کنترل و تا حدودی قابل درمان خواهد بود، پس نسبت به بدن خود مهربان باشید و علایم غیرطبیعی اعضای بدن خود را جدی بگیرید.